Το πρώτο ξεκίνημα
(17ετία 1921-1938)
Η Γεραρά Ριζάρειος Σχολή, η Τροφός και Μάνα μας συμπληρώνει αισίως 178 χρόνια ζωής. Οι απόφοιτοί της πληθαίνουν και σκορπίζονται ανά την Ελλάδα και τον κόσμο. Εύλογα και φυσικά στρέφονται συχνά προς τη Σχολή μας και προς την Ένωσή μας. Η δεύτερη πασχίζει να φέρει κοντά της τα μέλη της, εμάς δηλ. Όλους τους αποφοίτους, με επιστολές, προσκλήσεις, τηλεφωνήματα και με τον Ριζαρείτη.
Μολονότι αρκετοί απροθυμούν και κάποιοι ίσως μόνον κρίνουν την Ένωση και το έργο της ή και το Ριζαρείτη, ας φαντασθούμε πως θα ήμασταν, αν δεν υπήρχε η ΕΑΡΕΣ. Διακαής πόθος όλων των παλαιοτέρων ήταν η έκδοση Επετηρίδας, για την ενημέρωση των αποφοίτων. Τυπώθηκαν μόνο τέσσαρες. Ο Ριζαρείτης με όλα τα προβλήματα φτάνει στο σπίτι μας τέσσερις φορές το χρόνο.
Το μισό χρονικό διάστημα στην Ιστορία της Σχολής οι Ριζαρείτες ήταν ανοργάνωτοι. Για 80 ολόκληρα χρόνια από το 1844 μέχρι το 1921 δεν υπήρχε ένωση, όργανο ή ομάδα που να συγκεντρώνει τους αποφοίτους ή να τους εκπροσωπεί. Από ομιλίες και γραπτά, από αναφορές και διηγήσεις παλαιότερων που γνωρίσαμε ( π. Άγγελος Νησιώτης, Μπρατσιώτης, Βέλλας, Κονιδάρης, Καρυτσιώτης ...) πληροφορούμαστε ότι οι απόφοιτοι είχαν , όπως και εμείς, κέντρο αναφοράς και συνάντησης τη Σχολή στην οδό Β. Σοφίας. Συναντιώνταν επίσης σε ομιλίες και εκδηλώσεις στην Αθήνα ή στην επαρχία.
Μαζική, σημαντική συνάντηση Ριζαρειτών μνημονεύεται ένα χρόνο πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή. Ίσως φαίνεται περίεργο αυτό σ' εμάς σήμερα. Οι ενώσεις όμως, οι οργανώσεις, τα σωματεία και τα συνδικάτα φαίνονται- δημιουργούνται την ίδια περίπου εποχή. Η Ευρώπη προηγείται κατά μία τριακονταετία. Δεν πρέπει να λησμονούμαι ότι οι Ριζαρείτες από τη Β. Ελλάδα είχαν να αντιμετωπίσουν πιο σπουδαία προβλήματα από την ίδρυση της Ένωσης και από τη συμμετοχή τους σ' αυτήν. Η Ήπειρος και βαθμιαία η Β. Ελλάδα ελευθερώθηκε το 1912-13. Βαλκανικοί πόλεμοι, Α΄ παγκόσμιος , κινήματα, Μικρασιατική καταστροφή ταλάνισαν την Πατρίδα μας σκληρά, συνακόλουθα και τη Σχολή μας. Σήμερα μόνο να φαντασθούμε μπορούμε τα προβλήματα και τους κινδύνους ενός μοκρού παιδιού, που ξεκινά από την τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, να έρθει να φοιτήσει στη Σχολή μας και να επιστρέψει στην ιδιαίτερή του πατρίδα.
Οι δοκιμασίες και οι κίνδυνοι σφυρηλάτησαν την υπομονή αρκετών Ριζαρειτών και τους άναψαν τον διακαή πόθο, να ιδρύσουν Ένωση Αποφοίτων Ριζαρείου Σχολής.
Στην Πρώτη Επετηρίδα που τύπωσε η Ένωσή μας το 1948 και στη σελ. 9 υπό τον τίτλο Η Ένωσις Αποφοίτων της Ριζαρείου Σχολής ο Βασίλειος Βέλλας γράφει: « Η σύμπηξις ενώσεως των αποφοίτων της Ριζαρείου Σχολής απετέλει από μακρού χρόνου διακαή πόθον πάντων των αποφοίτων αυτής ». Και πιο κάτω : « ...Ήδη και εις αρχαιοτέραν εποχήν δεν έλειπον απόφοιτοι της Σχολής, εξέχουσαν εν τη κοινωνία κατέχοντες θέσιν, δημοσία και διά του τύπου να τονίσωσι την ανάγκην ιδρύσεως συνδέσμου των αποφοίτων προς αλληλογνωριμίαν και αλληλοϋποστήριξιν. Καίτοι η έκκλησις αυτών ζωηρά εκάστοτε εύρισκεν ηχώ εις τας καρδίας πάντων των αποφοίτων, δεν κατέστη δυνατή η ίδρυσις συνδέσμου παρά μόνον κατά το 1921, οπότε ομάς τις εκ των νεωτέρων αποφοίτων της Ριζαρείου Σχολής προέβη πράγματι εις την σύμπηξιν ενώσεως, ήτις αρκετά μέλη κατά τον πρώτον χρόνον της δράσεως αυτής συγκαταρίθμησε και σημεία ζωής και ευδικιμήσεως κατ' αρχάς έδειξεν. Αλλά το εγχείρημα εκείνο, το υπό των νεωτέρωβ Ριζαρειτών αναληφθέν, δν επέπρωτο να τελεσφορήση επί μακρόν, ουχί διότι απέλιπε τα μέλη ο ζήλος και η προθυμία προς επιτέλεσιν του σκοπού, ούτε διότι η φωνή αυτών δεν εύρισκε ηχώ εις τους ανά τα πέρατα της Ελλάδος εσκορπισμένους Ριζαρείτας, αλλά διότι αντίξοοι περιστάσεις απεμάκρυναν εκ των Αθηνών επί μακρόν χρόνον τους σχόντας την πρωτοβουλίαν της ιδρύσεως του συνδέσμου, οίτινες και απετέλουν τον πυρήνα, την ζωήν ούτως ειπείν αυτού. Ούτω ο σύνδεσμος εκείνος καίτοι τυπικώς δεν είχε διαλυθή, έπαυσε από μακρού χρόνου να δίδη σημεία ζωής ».
Ο σύνδεσμος αυτός των αποφοίτων λειτουργεί αρχικά (1921) με προσωρινή επιτροπή υπό τον Ιεροδιάκονο Σέργιο Σεμνό και με πενταμελές συμβούλιο: Τζοβάρας Γ. Πρόεδρος, Βέλλλας Βασ. Ταμίας, Μυτιληναίος Εμμ. Γραμματέας, Καλογεράς Νικηφ. και Καννέλος Αντώνιος. Την ηλικία των υπολοίπων δεν ξέρουμε ακριβώς, ο Βέλλας πάντως το 1921 ήταν 19 χρονών. Το σημειώνω για να φανεί η ωριμότητα του ανδρός και των υπολοίπων φυσικά, η εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπό του και ο οίστρος όλων. Και οι υπόλοιποι πάνω κάτω της ίδιας ηλικίας ήταν όπως φαίνεται από τα βιογραφικά τους στην Επετηρίδα 2.
Στο ίδιο κείμενο ο Βέλλας, μετά από 27 χρόνια, κάνει λόγο για τους σκοπούς της Ενώσεως που ήταν: « ..Η σύσφιξις των δεσμών μεταξύ των μελών και της μητρός Σχολής και η διατήρησις του Χριστιανικού ανθρωπισμού, τον οποίον εμβάλλει εις τας ψυχάς των τροφίμων της η Ριζάρειος Σχολή, και η κατά το δυνατόν διάδοσις αυτού εις την Ελληνικήν κοινωνίαν αποτελούσι τον σκοπόν της ενώσεως. Πράγματι δε όσοι ηυτυχήσαμεν να φοιτήσωμεν εν τη Ριζαρείω γνωρίζομεν ότι η Σχολή αύτη δια του συνδυασμού των χριστιανικών και Ελληνικών γραμμάτων, δια της καλλιεργείας των χριστιανικών ιδεωδών και της μεταδόσεως μιας υγιούς θρησκευτικότητος δημιουργεί εις τας ψυχάς των τροφίμων αυτής ένα « Χριστιανικόν ανθρωπισμόν », ο οποίος αποτελεί ιδιαίτερον, δύναταί τις ειπείν, γνώρισμα του Ριζαρείτου και το οποίον καθήκον είναι να διατηρήσωμεν ζωντανόν και ναπτύξωμεν κατά το δυνατόν κατά τον μετέπειτα χρόνον». Όλα αυτά δημιουργούν γράφει παρακάτω το χαρακτηριστικόν αποκληθέν « Ριζαρειτικόν Πνεύμα». Άρα ο όρος είναι παλαιός και εμείς σήμερα το λέμε: « Ριζάρειο Πνεύμα».
Πολύτιμες πληροφορίες γι΄αυτήν την εποχή και για τη δράση Ριζαρειτών να οργανωθούν παίρνουμε από τα αρχαιότερο ίσως βιβλίο της Ένωσης, το Βιβλίο Πρακτικών Συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου από 7ης Νοεμβρίου 1924 μέχρι 3 Δεκεμβρίου 1928.Τι έγινε όμως στο τρίχρονο διάστημα 1921-24 για το οποίο απλώς αναφέρει ο Βέλλας τον παλμό και τον πόθο των νεαρών μελών, όπως είδαμε παραπάνω, είναι δύσκολο να πούμε.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
Για να θυμούνται οι παλιοί κι οι νέοι να μαθαίνουν
Η πρώτη καταγεγραμμένη επίσημη συνεδρία για τη συγκρότηση Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσής μας έγινε, σύμφωνα με την Πρώτη Πράξη (Συνεδρία την αναφέρει) στις 7 Νοεμβρίου 1924 και στο καφφενείο (με δύο φ παρακαλώ) του Ανδ. Ανδρίτσου « το εμπορικόν κέντρον », επί της οδού Ερμού 166. Παρόντες : Βασίλειος Βέλλας, Γεώργιος Τζαβάρας, Νικηφόρος Καλογεράς, Αντώνιος Καννέλος, Εμμ. Μυτιληναίος.
Είχαν προηγηθεί αρχαιρεσίες από Προσωρινή Επιτροπή, πλειοψήφισε ο Β.Βέλλας, ο οποίος και προεδρεύει στη νέα συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ένωσης. Ο ίδιος καταθέτει το σχετικό με τα οικονομικά φάκελλο (671 δραχμές, καθαρό υπόλοιπο 464 δρχ. Και αποδείξεις για έξοδα που έγιναν) τον οποίο παρέλαβε από τον προεδρεύσαντα στην Προσωρινή Επιτροπή κ. Σέργιο Σεμνό, Ιεροδιάκονο, για να δοθεί στην εξελεγκτική επιτροπή.
Γίνεται φανερή ψηφοφορία, για την κατάρτιση Δ.Σ. και αναδεικνύονται: Πρόεδρος Γ. Τζαβάρας, Ταμίας Β. Βέλλας και Γραμματέας Εμμ. Μυτιληναίος, οι υπόλοιποι μέλη. Ορίζει ταχυδρομική διεύθυνση του Σωματείου (προσοχή στη λέξη) Ερμού 166 (διεύθυνση προέδρου), εγκρίνεται έκδοση διπλωμάτων επιτίμων μελών και ορίζεται η επόμενη συνάντηση.
Αξιοπρόσεκτο: χρησιμοποιείται η λέξη Σωματείο 4 φορές σε ένα πρακτικό 4 σελίδων και όχι η λέξη Ένωση, όπως επισημαίνει η τετράγωνη σφραγίδα στην αρχή και στο τέλος κάθε πρακτικού με κεφαλαία: ΕΝΩΣΙΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ και από κάτω ΑΘΗΝΑΙ 1924. Αναφέρεται δύο φορές επίσης η λέξη καταστατικό. Υπογράφουν μόνο ο Πρόεδρος και ο Γραμματέας.
Οραματισμοί-σχέδια-δράση πρώτων ετών
Τα μέλη της Ένωσης, κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής της, και ιδιαίτερα του Δ.Σ. διακατέχονται από ανθρωπιστικόν ενδιαφέρον και γνήσιους οραματισμούς, επιπλέον κάνουν και μεγαλεπίβολα σχέδια. Διακρίνονται από έντονη κινητικότητα ως νέοι και από θαυμαστή δραστηριότητα. Ας δούμε τι λένε τα πρακτικά.
Από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπιζαν το ιοκονομικό ήταν το πιό σπουδαίο και η αδιαφορία των μελών. Το τονίζω για να το συνειδητοποιήσουμε και εμείς σήμερα. Καθένας ας πράξει το δέον. Γιατί τι άλλο σημαίνει η φράση στο Β΄Πρακτικό (Συνεδρία 14-11-1924): « να συνταχθεί κατάλογος χρεωστών και να επιτευχθεί το ταχύτερον η είσπραξις χρεών...συνδρομών ». Ο ταμίας να αγοράσει τα προβλεπόμενα από το καταστατικό βιβλία διαχείρισης, διοίκησης. Να συνεχιστεί το μάθημα στενογραφίας, που σημαίνει ότι γινόταν τέτοιο μάθημα.
Παράλληλα κάποιοι φιλότιμοι, ιδεολόγοι (όπως και σήμερα) κάνουν σχέδια, όνειρα για βοήθεια των άλλων, συμμαθητών τους κυρίως, πέρα από τη στενογραφία(Τζαβάρας), οργανώνουν δωρεάν μαθήματα: Γερμανικά (Βέλλας), Γαλλικά (Μυτιληναίος), Ιταλικά (Καραβίας), προσπαθούν να βρουν δουλειά σε άλλους, βοηθούν οικονομικά ασθενέστερους. Προτείνεται η σύσταση οικοτροφείου για τους Ριζαρείτες φοιτητές(Μυτιληναίος) και η ίδρυση Εκπαιδευτηρίου(Δημοτικό Σχολείο, πρόταση Βέλλα) με ριζαρείτες δασκάλους. Γι' αυτό και προτείνεται να γίνει ειδική Συνεδρία για τον οικονομικό προϋπολογισμό.
Αυτή ( 9η Δεκεμβρίου του 24) πραγματοποιείται «εν μια των αιθουσών του πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού (Ανδρέας Μιχαλακόπουλος) ». Ο προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα 24.571 (από μηνιαίες συνδρομές, δικαιώματα εγγραφής, προσφορές, δωρεές, από λαχεία εορτών που διοργάνωναν) και από υπόλοιπα. Που θα ξοδεύονταν: έξοδα διοίκησης, ενοίκιο οικήματος για το οικοτροφείο..... Προτείνεται σύσταση χορευτικού ομίλου από μέλη της Ένωσης και αποφασίζεται ανακήρυξη επιτίμων μελών ονομαστικά: Γρηγ. Παπαμιχαήλ και Αμίλκας Αλιβιζάτος, καθηγητές ΡΕΣ αμφότεροι. Αθαν. Ζίνης, παλιός τρόφιμος και ήδη Σύμβουλος Σχολής, αρχιμ. Ευαγ. Αντωνιάδης, Οικονόμος και καθηγητής ΡΕΣ, Κων. Λογοθέτης, καθηγητής ΡΕΣ και Παν. Μπρατσιώτης, υφηγητής τότε της Θεολογικής Αθήνας και Ριζαρείτης. ....
Οι Συνεδρίες Ε΄και ΣΤ΄ ασχολούνται με προκτικά και οικονομικά θέματα. ΄Αρα αν είχαν χρήματα, θα προέβαιναν στην ίδρυση Σχολείου και Οικοτροφείου. Ωστόσο ασχολούνται με τη σύνταξη Οργανισμού λειτουργίας αυτών που σχεδιάζουν. Ακόμη αποφασίζουν να τελέσουν μνημόσυνο των νεκρών Ριζαρειτών στο ναό της Σχολής την Κυριακή 1-2-1925, να ληφθεί μέριμνα ώστε να πάρουν άδεια από τη Σχολή και να εξασφαλισθεί συμμετοχή του μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου.
Περίοδος Β΄: ένα κενό
Μεσολαβείμία περίοδος δυόμισι ετών, χωρίς καμία καταγραφή ή ένδειξη στο βιβλίο Πράξεων (29-5-1926 – 26-11-1928) .Από τη δεύτερη περίοδο έχουμε μόνο δύο πρακτικά.
Στη Συνεδρία Α΄ 26-11-1928 εκλέγεται Προεδρείο, με Πρόεδρο τον Ε. Μυτιληναίο, Γραμματέα τον Ιερ. Κοτσώνη, Ταμία τον Α. Λεβαντή και μέλη τους Γερ. Κονιδάρη και Ι. Ράμφο. Δύο ηχηρά ονόματα, προσωπικότητες που γνώρισαν οι νεότεροι Ριζαρείτες.Καθηγητής Κανονικού Δικαίου και Αρχιεπίσκοπος ο Ιερώνυμος Κοτσώνης, διαπρεπής καθηγητήςθεολογικής και Ριζαρείου ο Γεράσιμος Κονιδάρης. Ο πατήρ Ιωάννης Ράμφος συμμαθητής των προηγουμένων, λόγιος ιερέας εργαζόταν στην Αποστολική Διακονία ως λειτουργιολόγος στο ημερολόγιο της Εκκλησίας, συγγραφέας πολλών βιβλίων.
Και μ' αυτή την ευκαιρία ν' αναφερθώ και στους υπόλοιπους πρωτεργάτες αυτής της λαμπρής πρωτοβουλίας – δράσης και προσφοράς. Ένα απλό μνημόσυνο σε ένδειξη τιμής για όσους πήραν μέρος στα πρώτα Διοικητικά Συμβούλια: Εμμανουήλ Μυτιληναίος (1918) ιερέας, Πρόεδρος σε αρκετά ΔΣ, Σέργιος Σεμνέ ή Σεμνός (1919), ιεροδιάκονος στην αρχή, Μητροπολίτης Αντιοχείας, Νικηφόρος Καλογεράς(1913) Νομικός, Δντής υπουργείου Γεωργίας. Για το Βασίλειο Βέλλα (1915) πρώτο Δντή της ΡΕΣ (1960-62) και Πρύτανη ξανάγραψα αλλού. Ο Γεώργιος Τζαβάρας Γιαννιώτης και συμμαθητής του Βέλλα ήταν Δ/ντής Βουλής και Υπουργείου Εξωτερικών. Ο Αντώνιος Κουνάβος (1916) Ζαγορίσιος θεολόγος Γυμνασιάρχης, ο Ανδρέας Λεβαντής (1919) Γυμνασιάρχης Πειραματικού, συμμαθητής με Κονιδάρη , Κοτσώνη, Ράμφο, και με τον Δημήτριο Κουτρουβέλη (1919) Κορίνθιο φιλόλογο. Ο Σπυρίδων Καραβίας θεολόγος από Λευκάδα (1917) και ο συμμαθητής του τέλος (1917) Γεώργιος Χαρμαντάς από Κυνουρία αποφοίτησε δημοδιδάσκαλος και έγινε θεολόγος Γυμνασιάρχης. Στην παρένθεση χρόνος εγγραφής στη ΡΕΣ.
Στη Β' Συνεδρία της 3ης Δεκεμβρίου 1928 αποφασίζουν την ανάγκη επαφής με τον Αρχιεπίσκοπο και τέλεση μνημοσύνου στη πνευματική μητέρα Ριζάρειο για τους τεθνεώτες Ριζαρείτες(16-12-1928). Ο Αρχιεπίσκοπος παραχωρεί το περιοδικό “ Ανάπλασις”. Αποφασίζεται να το παραλάβουν και να δημηιουργηθεί ένας θεολογικός -παιδαγωγικός όμιλος, μέσα στην ΕΑΡΣ αλλά ανεξάρτητος απ΄αυτήν.Τι συνέβη και η ζωή της Ένωσης σταματά στις 3-12-1928 ξαφνικά, είναι άγωψστο. Ο Β. Βέλλας, ομιλεί για ανρτίξοες περιστάσεις οι οπίες “ απεμάκρυναν εκ των Αθηνών επί μακρόν χρόνον τους σχόντας την πρωτοβουλίαν της ιδρύσεως του συνδέσμου”. “Ο σύνδεσμος εκείνος καίτοι τυπικός δεν είχε διαλυθεί, έπαυσε από μακρό χρόνο να δίδει σημεία ζωής”.
Ακολουθεί μία νεκρή περίοδος μέχρι το 1935, οπότε νέα διοίκηση της Ενώσεως προσπαθεί να την αναβιώσει (Επετηρίς 2 σελ. 16). Δ.Σ. Πρόεδρος Αλεξανδρόπουλος Κων., Αντιπρόεδρος Πράππας Πέτρος, Γεν. Γραμματέας Αλεξανδράκης Χαραλ. Ταμίας Καρατζάς Μιχαήλ και μέλος Δελέγκα Γ.. Γίνεται λόγος για σύνταξη καταστατικού και αναγνώριση Σωματείου. Και αυτή η προσπάθεια δεν επρόκειτο να ευοδοθεί, γιατί όπως τονίζει ο Βέλλας αντόξοες περιστάσεις απομάκρυναν τα μέλη από την Αθήνα. Η εποχή του Μεσοπολέμου ήταν μια δύσκολη εποχή.Αλλά που ήξεραν ότι μεγαλύτερα δεινά και δοκιμασίες τους περίμεναν σε λίγο με τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο.
Η ΕΝΩΣΗ ΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ
Για μια δεκαετία 1928-38 η Ένωση φαίνεται τυπικά διαλυμένη. Ως γενέθλια ημέρα της ΕΑΡΣ η Β' Επετηρίδα αναφέρει την 21-5-1939.Ο Βασ. Βέλλας που ήταν Γ.Γραμματέας της επί χρόνια ( και στην παλιά και στη νέα Ένωση ) γράφει στην 1η Επετηρίδα σελ. 10 : “ ο πόθος της συσσωματώσεως των αποφοίτων διετηρείτο πάντοτε ζωηρός και η ανάγκη ιδρύσεως τοιούτου συνδέσμου καθίστατο καθ' ημέραν εκδηλοτέρα και συνειδηροτέρα, ούτως ώστε ότε κατά την 5ην Ιουνίου 1938 ο τότε Δντής της Ριζαρείου Σχολής Γρηγόριος Παπαμιχαήλ εκάλει τους αποφοίτους εις κοινήν λειτουργίαν εν τω ναώ της Σχολής”. Επομένως αυτή η πρόσκληση και ο συνεκκλησιασμός (5-6-1938) ήταν η αφορμή να γίνει η Ένωση ξανά και τυπικά.
Σ' αυτόν τον συνεκκλησιασμό παραβρέθηκαν παλιοί και νεότεροι Ριζαρείτες με τον παλιό Δντή και τωρινό Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο. Παρέστησαν και μέλη του Πολυμελούς Συμβουλίου. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Η εκδήλωση συναισθημάτων προς τη Σχολή και προς αλλήλους (Β.Βέλλας) οδήγησε στο να εκφρασθεί η ευχή, ώστε να ιδρυθεί η Ένωση. Κι αυτό έλαβε σάρκα και οστά, αφού και το Π.Σ. Υποσχέθηκε να υποστηρίξει την προσπάθεια. Έτσι εξελέγη επιτροπή για τη σύνταξη και την έγκριση του καταστατικού από το Πρωτοδικείο.
Την επόμενη χρονιά στη Γ.Σ. της 21 Μαΐου 1939 ημέρα Κυριακή συντάσσεται και υπογράφεται το Ιδρυτικό Πρακτικό. Εγκρίθηκε και ψηφίστηκε το καταστατικό της Ένωσης με 18 άρθρα. Εκλέχτηκαν και τα 10 πρώτα μέλη Δ.Σ. και ένα από το Πολυμελές παμψηφεί. Κορνιζαρισμένο αντίγραφο αυτού του Πρακτικού με τις υπογραφές ιδρυτικών μελών είναι κρεμασμένο στο δεξιό τοίχο των γραφείων της Ένωσης. Παραθέτουμε τα ονόματα του Δ.Σ. και των ιδρυτικών μελών από τη 2η Επετηρίδα.
ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΙΔΡΥΣΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ
«ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΣΕΩΣ
Της Ενώσεως Αποφοίτων Ριζαρείου Σχολής.
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, συνελθόντες σήμερον την 21ην Μαΐου 1939, ημέραν Κυριακήν και ώραν 10½ π.μ. Εν τοις Γραφείοις της Ριζαρείου Σχολής απεφασίσαμεν την ίδρυσιν της Ενώσεως Αποφοίτων Ριζαρείου Σχολής».
Ενεκρίναμεν είτα και εψηφίσαμεν το Καταστατικόν της Ενώσεως, αποτελούμενον εκ 18 άρθρων και εξελέξαμεν τα δέκα μέλη του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου της Ενώσεως παμψηφεί, του ενδεκάτου μέλους του Διοικ. Συμβουλίου υποδειχθέντος συμφώνως τω Καταστατικώ υπό της Ριζαρείου Σχολής. Το εκλεγέν παρ' ημών πρώτον Διοικ. Συμβούλιον της Ενώσεως απετελέσθη εκ των: 10 Κωνσταντίνου Δυοβουνιώτου, Καθαγητού Θεολ. Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, ως Προέδρου, 2) Αθανασίου Ανδρεοπούλου, Καθηγητού Ριζαρείου Σχολής, ως Αντιπροέδρου, 3) Βασιλείου Βέλλα, Καθηγητού Θεολ. Σχολής ως Γεν. Γραμματέως, 4) Αθανασίου Τρυγονίδου,Χρηματιστού ως Ταμίου, 5) Γεωργίου Σωτηρίου, Καθηγητού Θεολ. Σχολής, 6) Κωνσταντίνου Κριεζή, συνταξιούχου υποδιευθυντού Τραπέζης, 7) Ξενοφώντος Ζολώτα, Καθηγητού Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, 8) Ιωάννου Θεοδωρακοπούλου, Καθηγητού Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθ., 9) Ιω. Κωνστανταράκη, Καθηγητού Γυμνασίου, 10) Νικολάου Κομνηνού, αντιπλοιάρχου Β.Ν. Και 11) Του υποδειχθέντος υπό της Ριζαρείου Σχολής Κων.
Αμάντου, Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθ., απάντων συμβούλων.
Οι ιδρυταί
Ν.Ι. Λούβαρις, Ιω. Θεοδωρακόπουλος, Ιω. Γιαννούτσος. Β. Καραγιαννάκης, Ν. Καλογεράς, Ν. Μαρτίνης, Γ. Σωτηρίου, Γερ. Κονιδάρης, Ι. Μεσολωράς, Ηρ. Κότσιφας, Αρ. Σακελλαρίου, Απ. Λαλιώτης, Ι. Κωνστανταράκης, Οδ. Σπυρίδης, Αθ. Ανδρεόπουλος, Χαρ. Γερός, Ευστ. Χριστοφαρής, Ευσ. Κουκουσάς, Δ. Κόντος, Β. Καϊλάνης, Π. Μπρατσιώτης, Σ. Χαιρετάκης, Ν. Οικονομάκης, Σοφ. Λώλης, Φ. Αγγελάτος, Ν. Μάγκος, Παν. Χρήστου, Αθ. Παπαβασιλείου, Κ. Παπαδημητρίου, Παν. Βέτιμης, Ιερ. Κοτσώνης, Αλ. Σάντας, Γ. Δελέγκας, Π. Μερτζάνης, Φ. Δημητριάδης, Γ. Υφαντίδης, Πολ. Παπαϊωάννου, Φ. Φράγκος, Αθ. Τρυγονίδης, Ι. Μουντζούρης, Αθ. Σιδέρης, Δ. Τζέρμπος, Γ. Κατσίπης, Βασ. Βέλλας, Κων. Δυοβουνιώτης».
Δια της εγκρίσεως δε του ψηφισθέντος παρά της Ιδρυτικής ταύτης Συνελεύσεως Καταστατικού, δια της υπ΄αριθ. 9103/1939 αποφάσεως του Πρωτοδικείου Αθηνών, η Ένωσις των Αποφοίτων Ριζαρείου Σχολής αναγνωρίζεται επισήμως ως Σωματείον και λαμβάνει Νομικήν υπόστασιν.
Κατά το Καταστατικόν τούτο: « Σκοπός της Ενώσεως είναι η μεταξύ των μελών αυτής διατήρησις του πνεύματος του Χριστιανικού ανθρωπισμού, το οποίον εμβάλλει εις τας ψυχάς των τροφίμων της η Ριζάρειος Σχολή και η κατά το δυνατόν διάδοσις αυτού εις την Ελληνικήν Κοινωνίαν, ως και η σύσφιγξις των δεσμών μεταξύ των μελών και της μητρός Σχολής »(άρθρον 2).
Πληροφορίες από τα Χρονικά
Από την ίδρυση της Ένωσης μέχρι και την εκτύπωση της 1ης Επετηρίδας το 1949 μεσολάβησαν 10 χρόνια δύσκολα με πολλά φοβερά και φρικτά γεγοότα. Από την Ένωση έγιναν 20 Συνεδρίες, θέματα που απασχόλησαν το Δ.Σ. : επαναλειτουργία της Σχολής, εορτασμός Εκαντονταετηρίδας, έκδοση Επετηρίδας, πύκνωση μελών Ένωσης.
Μετά την επίσημη αναγνώριση 21-8-39 γίνεται Γεν. Συνέλευσις στην Ριζάρειο στις 14-4-1940. Η Ένωση αριθμεί 70 τακτικά και 13 αντεπιστέλλοντα μέλη. Ανακοινώθηκε στη Γ.Σ. Η μεγάλη δωρεά του Κων/νου Δυοβουνιώτη, ήτοι 200 μετοχές ανταλλάξιμες, που αντιπροσώπευαν 200 χρυσές λίρες Αγγλίας, 60.000.000 δραχμές περίπου. Από τους τόκους θα τυπώνονταν η Επετηρίδα. Ο Γ. Ανδρέου προσφέρει 5.000 δρχ. Και ο Λεωνίδας Φιλιππίδης 1.000 δρχ. Εις μνήμην του πατέρα του, ο οποίος διατέλεσε Γραμματέας του Π.Σ. Στη Σχολή. Ανακηρύχτηκαν επίτιμα μέλη οι Σύμβουλοι και οι καθηγητές της Σχολής.
Η δεύτερη Γεν. Συνέλευσις (όπως και όλες οι επόμενες) έγινε στο Θεολογικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου στις 13 Απριλίου 1941. Η δράση της Ένωσης περιορισμένη. Η τρίτη Γεν. Συνέλευσις στις 18-4-1943. Στο πρώτο μέρος ο Πρόεδρος Γ. Σωτηρίου έπλεξε το εγκώμιο του Κ. Δυοβουνιώτη που εκοιμήθει στις 10-2-1943. Ααναγγέλλεται ο θάνατος του Ι. Μεσολωρά, καθηγητού πανεπιστημίου, μέλους της Ένωσης εκλεκτού αποφοίτου ΡΕΣ. Ο Γεν Γραμματέας Βασ. Βέλλας εκθέτει τα πεπραγμένα και τις δυσκολίες των καιρών:«Η Ριζάρειος Σχολή η οποία απετέλει και ηδύνατο να εξακολουθήση αποτελούσα το εντευκτήριον των εν Αθήναις διαμενόντων μελών προς επικοινωνίαν και ανταλλαγήν σκέψεων, έκλεισε και αυτή τας πύλας της. Αι δημιουργηθείσαι σκληραί βιωτικαί συνθήκαι, κατέστησαν την καθημερινήν μέριμναν της ζωής εις τοιούτον σημείον αγωνιώδη, ώστε όλη η σκέψις να συγκεντρούται εις το πρόβλημα της ζωής και η πνευματική δύναμις να φαίνεται καμπτομένη προ του απειλητικού τούτου προβλήματος, εις τρόπον ώστε εις πολλούς πας περί δράσεως της Ενώσεως λόγος να φαίνεται έξω της πραγματικότητος »...
Ακούγονται απόψεις να πρ΄αξουν ότι είναι δυνατόν να ανοίξει η Σχολή. Αποφασίζεται να σταλεί υπόμνημα προς τον υπουργό Παιδείας ο οποίος είναι και Σύμβουλος της Ένωσης (Ν. Λούβαρις). Η Σχολή είχε κλείσει και τα κτήρια επιτάχτηκαν. Στις 21-8-43 αποστέλλεται το υπόμνημα. Σ' αυτό α) ζητείται να θεσπιστεί το αναπαλλοτρίωτο του χώρου της Σχολής, όπως ισχύει για όλα τα μεγάλα εκπαιδευτήρια και κολλέγια, β) να επανέλθει η Σχολή στον παλιό τύπο πενταταξίου λειτουργίας, ώστε οι απόφοιτοι να ακολουθούν πανεπιστημιακές σπουδές, γ) να λειτουργεί Παιδαγωγική Ακαδημία στη ΡΕΣ, δ) να λειτουργεί επίσης Ιερατικό Φροντιστήριο γιατί στη Ριζάρειο υπάρχουν οι ευνοϊκώτεροι όροι, ε) είναι δυνατόν να λειτουργήσει στη ΡΕΣ αυτοτελές τμήμα επιμορφώσεως ιερέων, στ) να ανατίθεται η Δνση της Σχολής σε άνδρες εγνωσμένου επιστημονικού και ηθικού κύρους, πάντοτε θεολόγους. Η επιλογή των καθηγητών της Σχολής να γίνεται από το Σύλλογο καθηγητών. Πρόταση προς το Π.Σ. Τριών για να επιλέξει υποχρεωτικά ένα.Και η πρόταση του Π.Σ. Προς το υπουργείο να είναι υποχρεωτική, ζ) να καθορισθούν με νόμο οι σχέσεις του Π.Σ. Προς τον Δντή και το Σύλλογο καθηγητών, ώστε να αποφεύγεται ανάμειξη στο καθαρώς διδακτικό τους έργο. Υπογραφές Γ. Σωτηρίου Πρόεδρος, Β. Βέλλας Γ. Γραμματέας.
Τετάρτη Γ. Συνεδρία 22 Απριλίου 1945. Τα πεπραγμένα πενιχρά λόγω των περιστάσεων. Ακούγονται γνώμες και μια πρόταση να μετέχουν απαραίτητα απόφοιτοι της Σχολής στο Π.Σ.. Πέμπτη Γεν. Συνέλευση 28 Απριλίου 1946. Τα μέλη αυξάνουν, εγγεγραμμένα 121. Μέλημά τους το άνοιγμα της Σχολής και ο εορτασμός των 100 χρόνων. Έκτη Γ. Συνέλευση 27 Απριλίου 1947. Εκλογή νέου Δ.Σ..Έβδομη Γ.Σ. 25-4-1948. Η οικονομική κατάσταση επιτρέπει την έκδοση Επετηρίδας.Αποστέλλεται επιστολή στο Π.Σ. Της ΡΕΣ και ανταποκρίθηκε θετικά με επιστολή ανακοινώνεται απόφαση να τους χορηγήσει ποσό 2.000.000 δρχ.. Κατά το χρονικό διάστημα από την ίδρυση της Ένωσης μέχρι την έκδοση της 1ης Επετηρίδας έγιναν 20 συνεδρίες του Διοικητικού Συμβουλίου.
Ευρύτερες συναντήσεις Ριζαρειτών έγιναν την ίδια περίοδο με συνεκκλησιασμό στο Ναό της Σχολής. «Η συνάντησις και η επικοινωνία συντελεί τα μέγιστα εις την σύσφιγξιν των δεσμών των μελών».Κι όμως η Σχολή παραμένει κλειστή. Με την επαναλειτουργία της Σχολής το 1960 στα νέα διδακτήρια μια νέα περίοδος ζωής της Ριζαρείου ανοίγει. Το ίδιο και για την Ένωση. Κέντρο συνάντησης για την Ένωση γίνεται η Σχολή στο Χαλάνδρι. Οι παλιοί Ριζαρείτες επισκέπτονται ατομικά, ομαδικά και οργανωμένα, ως Ένωση τη ΡΕΣ σε γιορτές ( Αγίων Νεκταρίου, Ματθαίου, Γεωργίου), συνεδριάσεις, συνεστιάσεις. Έτσι είχαμε την ευκαιρεία, όσοι φοιτήσαμε τα πρώτα χρόνια, να δούμε από κοντά, να μιλήσουμε και να γωψρίσουμε σε κοινή τράπεζα παλιούς Ριζαρείτες, οι οποίοι ήταν φτασμένοι: ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί (δάσκαλοι, καθηγητές), Γυμνασιάρχες, επιθεωρητές ,καθηγητές πανεπιστημίου, ακαδημαϊκοί, δικηγόροι, επιχειρηματίες και λίγοι ιερείς και επίσκοποι.
Όλοι μιλούσαν με περηφάνια για τη Ριζάρειο και για την Ένωση.Το 1960 λοιπόν είναι σταθμός για τη Ριζάρειο και για την Ένωση. Γι΄ αυτό σταματώ εδώ. Κάποιος άλλος ας πιάσει χαρτί και μολύβι.
Δημήτριος Κ. Μακρής