Με λαμπρότητα και εξαιρετική επιτυχία το Πολυμελές Συμβούλιο της Ριζαρείου Ιδρύματος έκανε τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας  «Άθως εν ετέρα μορφή», του Αγιορείτη μοναχού Γαβριήλ, στο Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο Μονοδενδρίου το Σάββατο 29 Ιουλίου 2017.
Παρουσία πλήθους κόσμου και επισκεπτών του Μονοδενδρίου, τα μέλη του ΠΣ της ΡΕΣ είχαν φθάσει στο Μονοδένδρι από Αθήνα την προηγουμένη και μαζί με τον συνεργάτη του Ιδρύματος κ. Τάκη Αναγνωστόπουλο προετοίμασαν το ανέβασμα της έκθεσης. Παρόντες οι κ.κ. Γέμτος, Κύρου, Τσακίρης, Λιούμας και Χ. Μασσαλάς ο οποίος ήταν και ο κύριος ομιλητής της εκδήλωσης. Αφανείς «ήρωες» όπως πάντα οι κυρίες και λοιποί υπάλληλοι του Ριζαρείου Ιδρύματος στο Μονοδένδρι με επικεφαλής την κα Γέπη Έφη.

Τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση ο Δήμαρχος Ζαγορίου, ο πολιτευτής και πρώην υπουργός κ. Καλογιάννης Σταύρος, ο κος Γείτονας των γνωστών εκπαιδευτηρίων, από το Δήμο Ιωαννιτών ο υπεύθυνος του γραφείου Τουριστικής Προβολής κος Νέος Αίμιλιος, ο οποίος και είχε την επαφή με τον μοναχό Γαβριήλ και μετέφερε το μήνυμα του, διότι ο ίδιος δεν κατέστει δυνατόν να παραστεί. Την Ένωση Αποφοίτων εκπροσώπησε ο Πρόεδρος Κων/νος Μαστοράκης και το Μέλος Λάζαρος Γκατζές και αρκετοί απόφοιτοι μας. Επίσης διακρίναμε τον κ. Μπενέκο Ιωάννη Αρχιτέκτονα και Πρόεδρο της Φωτόρασης Ιωαννίνων, λάτρη της τέχνης του φακού ανά την υφήλιο.

 Με την λήξη της τελετής το κοινό περιήλθε τους χώρους της έκθεσης στο αρχοντικό Πανταζή που στεγάζεται το Εκθεσιακό Κέντρο του Ριζαρείου Ιδρύματος και παρατέθηκε σε όλους δεξίωση με παραδοσιακές πίτες και κεράσματα του Ζαγορίου στον αύλιο χώρο του αρχοντικού.

ΟΜΙΛΙΑ Χ. ΜΑΣΣΑΛΑ
Το Άγιον Όρος με το φακό του Μοναχού Γαβριήλ…

«Κάθε φωτογραφία, και η πιο ταπεινή, είναι η παρουσία μιας απουσίας… Τα όσα έχουν πεθάνει μπορεί να μην υπάρχουν όλα σε φωτογραφία-αλλά όσα υπάρχουν σε φωτογραφία-όλα έχουν σίγουρα πεθάνει.
Η φωτογραφία είναι παγωμένο παρελθόν. Σύμβολο μνήμης-παραπάνω: η ίδια η μνήμη τυπωμένη στο χαρτί». Ν. Δήμου
Κυρίες και Κύριοι
Το Ριζάρειο Ίδρυμα σας δίνει την ευκαιρία να περπατήσετε νοερά στο παγωμένο παρελθόν του Αγίου Όρους, με οδηγό το φακό του αγιορείτη Μοναχού Γαβριήλ.
Τι όμως εκφράζει αυτός ο τόπος;
Το Άγιον Όρος είναι τόπος εσωτερικής πνευματικής ζωής. Ο Μοναχός επιλέγει την αφάνεια, την ασημότητα, τις δυσκολίες, την ησυχία. Μέθεξη με τον Θεό, κοινωνία με τον συνάνθρωπο, διάλογο με τη φύση.
Οι ενάρετες αγιορείτικες μορφές μιλούν στις καρδιές των ανθρώπων με τον καθαρό τους βίο, την πραότητα της ματιάς τους, την αταραξία του νου, την καλοδιάθετη μνήμη, τον παρήγορο λόγο τους και το βιωμένο παράδειγμα.
Η αγάπη του Μοναχού δεν στρέφεται μόνο προς τον συνάνθρωπο, αλλά προς όλη την κτίση, τη φύση και το περιβάλλον στο οποίο ζει και κινείται. Ο ίδιος έρχεται σε σχέση κοινωνίας με όλα τα δημιουργήματα. Σέβεται και προστατεύει τον φυσικό κόσμο, τα ζώα, τα φυτά και βρίσκεται σε σχέση αλληλοκατανόησης και σεβασμού μαζί τους.
Όλα δημιουργήθηκαν για να μετάσχουν στη δόξα του Δημιουργού.
Οι μοναχοί είναι οι γνήσιοι οικολόγοι...
Η συμβολή των Μοναχών στην παιδεία και τις πνευματικές και καλλιτεχνικές αξίες ήταν και παραμένει πολυτιμότατη. Άλλωστε, οι μονές υπήρξαν κέντρα εκπαίδευσης, διάσωσης και καλλιέργειας των γραμμάτων και των τεχνών, κέντρα θεολογίας και παιδείας. Έσωσαν την εθνική μας συνέχεια και παράδοση.
Στη μοναχική πολιτεία η πολύτροπη και πολύμορφη άσκηση συμβάλλει στην ηθική και θρησκευτική τελείωση, αλλά και λύτρωση, των Μοναχών.
Σ’ αυτό το περιβάλλον, με μοναδικές ευαισθησίες, βίωσε την πνευματική του ολοκλήρωση ο Μοναχός Γαβριήλ.
Βίωσε την αρμονική ενότητα με τον «έσωθεν» και τον «έξωθεν» κόσμο. Θήτευσε στο Πανεπιστήμιο της Ερήμου και μας έδωσε, με τη βοήθεια της φωτογραφικής μηχανής, το πρόσωπο ως το κάτοπτρο του εσωτερικού κόσμου. Ενός κόσμου που επιζητεί την τελείωση.
Στις φωτογραφικές δημιουργίες του απεικονίζονται η ηρεμία και το εσωτερικό φως των μοναχών, η αρμονία της φύσης και το ανεπιτήδευτο της ανθρώπινης παρουσίας.
Οι καρποί της γης και η προσφορά τους στη συντήρηση της ζωής δίνονται με τον σεβασμό που απαιτεί η φύση, η πηγή έμπνευσής μας.
Η συνύπαρξη με τις όποιες εκδηλώσεις της φύσης είναι αρμονικές είτε είναι άνοιξη είτε είναι χειμώνας. Οι δυσκολίες γίνονται δεκτές από τους μοναχούς και εκφράζουν την ευγνωμοσύνη για την παρουσία της θείας αγάπης.
Οι φωτογραφίες του Μοναχού Γαβριήλ αιχμαλωτίζουν το χρόνο και αποτυπώνουν με ευαισθησία και σεβασμό στιγμές του αγιορείτικου βίου (καθημερινές ασχολίες, αγροτικές εργασίες, θρησκευτικές τελετές, συναντήσεις,...), αναδεικνύουν μια πτυχή του χρόνου, όπου στο Άγιον Όρος έχει διαφορετική διάσταση, και επιτυγχάνουν έναν ιδιότυπο συγκερασμό ιμπρεσιονιστικής και ρεαλιστικής πρόθεσης.
Όπως ο ίδιος τονίζει: «Συλλογιέμαι πώς όλος ο κόσμος είναι μια μεγάλη πολυσύνθετη εικόνα. Ένα ψηφιδωτό απειράριθμων ετερόκλητων και αεικίνητων ψηφίδων που αενάως ανασυνθέτουν εικόνες και γεγονότα, σαν κύτταρα ενός γιγάντιου οργανισμού που πορεύεται την εσχατολογική του πορεία. Καταγράφω εικόνες άλλων καθώς οι πορείες μας συναντώνται εν χρόνω στον χώρο».
Το μήνυμα που διαχέεται από τον Μοναχό Γαβριήλ είναι: ο Μοναχός είναι ελεύθερος και αδέσμευτος από κάθε τυπική και συμβατική εξωτερική κοινωνική σχέση για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
Οι δημιουργίες του μας παραπέμπουν στο περιβάλλον της δοκιμασίας όπου ο άθλος της υπομονής, η χαρά της συγχώρησης, η αγάπη, η αρμονική συμβίωση με τη φύση και τα κάθε είδους δημιουργήματα ψηφιδωτό που έχουμε στη διάθεσή μας δημιουργεί τις προϋποθέσεις της νοητικής συνολικής αναδημιουργίας του, ταξιδεύοντάς αποτελούν την πρόσκληση της τελειότητας.
Οι ψηφίδες της μοναστικής ζωής που αποτύπωσε ο Μοναχός Γαβριήλ έχουν υποστεί την αλλοίωση του χρόνου, μάλιστα κάποιες από αυτές χάθηκαν για πάντα. Το περιβάλλον, ωστόσο, που σκηνοθετεί το φωτογραφικό μας πίσω στον χρόνο…
Tο Ριζάρειο Ίδρυμα, συνεχίζοντας το παράδειγμα του αείμνηστου Προέδρου του Άγγελου Κίτσου, ενέταξε στις δράσεις του τις δημιουργίες από τη Μοναστική ζωή του Μοναχού Γαβριήλ. Ενός τόπου που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πορεία του Ελληνικού Έθνους.
Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Μέλος του Πολυμελούς Συμβουλίου του Ριζαρείου Ιδρύματος

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ
«Ἄθως ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ»

Η χερσόνησος του Άθω, το Άγιο Όρος, είναι ο μοναδικός τόπος υπερχιλιόχρονης Μοναχικής Ορθόδοξης ζωής και λατρείας.
Στον αγιασμένο αυτό τόπο η χάρη και η πρόνοια του ελεήμονος Θεού οδήγησε τα βήματά μου το Φλεβάρη του 1975, να έλθω και να ενταχθώ στη ζωή των Μοναχών στην Ιερά Μονή Φιλοθέου, όπου τότε ηγουμένευε ο φωτισμένος και αγιασμένος Γέροντας Εφραίμ, σήμερα στην Αριζόνα της Αμερικής.
Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης γράφει: «Μοναχός είναι εκείνος που είναι αφοσιωμένος μόνο στις εντολές και τους λόγους του Θεού και τις εφαρμόζει σε κάθε χρόνο και τόπο και πράγμα».
Τώρα το πώς εγώ «εξέπεσα» να ασχολούμαι με τη φωτογραφία θα σας το εξηγήσω με λίγα λόγια.
Στη συλλογική ζωή του Κοινοβίου (κοινός βίος) ο κάθε μοναχός συνεισφέρει τον κόπο της εργασίας του προς ωφέλεια του συνόλου των συμβιούντων. Έτσι ο μάγειρας  φτιάχνει το φαγητό, ο φούρναρης το ψωμί, ο κηπουρός τα λαχανικά, ο μαραγκός, ο υδραυλικός κλπ.
Εγώ τα πρώτα τέσσερα χρόνια διακονούσα στον ξενώνα της Μονής, λόγω όμως κάποιων συγκυριών και με παρότρυνση του Γέροντά μου Εφραίμ άρχισα να ασχολούμαι με την τέχνη της Μικρογλυπτικής, στην οποία είχα πολύ καλή επίδοση και παρήγαγα αξιόλογα έργα Μικροτεχνίας. Όμως προέκυψε η ανάγκη ενός αρχείου των έργων μου, καθότι τα περισσότερα έφευγαν εκτός Μονής και δεν είχα τη δυνατότητα να θυμάμαι τι έχω κάνει, και τη δυνατότητα αυτή μόνο η φωτογραφική μηχανή θα μπορούσε να μου τη δώσει.
Έτσι, μετά από αίτησή μου, μου δόθηκε μια φωτογραφική μηχανή Olympus OM-2N με δύο ζουμ φακούς για φωτογράφηση των εργοχείρων μου. Ήταν το έτος 1982. Η απόκτηση όμως ενός εργαλείου ανοίγει ορίζοντες δημιουργικότητας που δεν φανταζόταν κανείς προηγουμένως. Γρήγορα είδα τη μοναστική μας ζωή μέσα από την προοπτική του φωτογραφικού φακού και τη δυνατότητα που μου δίνει να αιχμαλωτίσω στιγμές και γεγονότα αυτής της ζωής στο διάβα του χρόνου.
Άρχισα λοιπόν να κυνηγώ και να αιχμαλωτίζω καθετί που έκρινα αξιόλογο γύρω μου, και ήταν πολλά αυτά. Αυτή μου η προσπάθεια, όσο διακριτικά και αν κινήθηκα σε ένα τέτοιο χώρο, πολλές φορές προξένησε δυσμενείς αντιδράσεις απέναντί μου που με έθλιψαν ποικιλότροπα.
Δεν ήταν εύκολο έργο, καθότι κατά κανόνα ο Μοναχός αποστρέφεται τη δημοσιότητα και την άσκοπη προβολή και αντιμετωπίζει το  φωτογραφικό φακό με καχυποψία ή ακόμη και με έκδηλη εχθρότητα…
Εντούτοις, παρά τις ποικίλες δυσκολίες, με το χρόνο συσσωρεύθηκε ένας μεγάλος αριθμός φωτογραφιών, μέρος των οποίων έχει προβληθεί σε εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδος, καθώς και με την παρουσίαση φωτογραφικών λευκωμάτων.
Σε αυτή την έκθεση την επιλογή των θεμάτων την άφησα στον Τάκη τον Αναγνωστόπουλο που είχε και την όλη επιμέλεια και το στήσιμο της έκθεσης.
Πρωτοεμφανίζονται εδώ, στην επάνω μεγάλη αίθουσα, φωτογραφικές λήψεις με υπέρυθρο φίλμ, το οποίο, χωρίς να αλλοιώνει το θέμα, το μεταμορφώνει σε κάτι το υπερβατικό, το πνευματοποιεί θα έλεγε κανείς σε μια άλλη διάσταση, που σε συνδυασμό με την πνευματικότητα του χώρου του Αγίου Όρους παράγει ένα εντυπωσιακό εικαστικό αποτέλεσμα· μιαν άλλη θέαση, και από αυτό πήρε και τον τίτλο της η έκθεση: «Ἄθως ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ».
Ελπίζω και εύχομαι, οι φωτογραφίες να προκαλέσουν αισθήματα άξια προς το Άγιο Όρος, τον ευλογημένο αυτό τόπο στον οποίο βασιλείς, ηγεμόνες, επιφανείς και άσημοι, σοφοί και αγράμματοι, ληστές και κακούργοι, άρρωστοι και απεγνωσμένοι βρήκαν με τη μετάνοια την αιώνια λύτρωση και τον αγιασμό στο Περιβόλι αυτό της Παναγίας.
Ευχαριστώ το Ριζάρειο ίδρυμα για την τιμή να παρουσιάσει αυτή τη φωτογραφική μου έκθεση. Ευχαριστώ τον Τάκη τον Αναγνωστόπουλο, την ψυχή αυτής της έκθεσης που κοπίασε για όλα τα σχετικά με αυτή. Να ευχαριστήσω και τον φίλο τον Κώστα τον Ζήση (από την Αρίστη) που έκανε αυτό το προξενιό με το Ριζάρειο.
Τέλος ευχαριστώ όλους εσάς τους παρευρεθέντες στα εγκαίνια για την τιμή που μου κάματε να έρθετε, αν και η δική μου παρουσία δεν κατέστη δυνατή.
Η χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και η σκέπη τής Παναγίας Μητέρας του να χαριτώνει και να σκεπάζει όλους σας.
Ευχαριστώ.
Μοναχός Γαβριήλ Αγιορείτης

 

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΑΤΕΙΣΤΕ ΕΔΩ