Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατάνυξη γιορτάστηκε και φέτος στη Ριζάρειο Σχολή η εορτή του Αγίου Νεκταρίου. Την παραμονή τελέστηκε Μέγας Εσπερινός με αρτοκλασία από τον εφημέριο της Σχολής π. Ιωάννη, απόφοιτο (1991). Παραβρέθηκαν από το Δ.Σ. της Ένωσής μας ο Πρόεδρος Κ. Μαστοράκης, ο Ταμίας Ζέρβας Φώτιος, τα μέλη Κ. Γρηγοριάδης και Γκατζές Λάζαρος, πολλοί απόφοιτοι της Σχολής, όπως, Σάμης Β., Χριστόπουλος Δημήτριος, Γούσης Αλέξιος, Τζουμανέκας (μετά από τριάντα χρόνια) κ.ά. με μέλη των οικογενειών τους και πλήθος πιστών.
Επίσης, στον Ιερό Ναό της παλαιάς Σχολής επί της οδού Βασ. Σοφίας τελέστηκε αρχιερατικός εσπερινός, χοροστατούντος του επισκόπου Διαυλείας και καθηγητού της Σχολής κ.κ. Αλεξίου.
Ανήμερα της 9ης Νοεμβρίου με τη δέουσα λαμπρότητα και την παρουσία των διδασκόντων, των διδασκομένων του Προέδρου ΕΑΡΕΣ Κ. Μαστοράκη και των μελών Λ. Γκατζέ, Κ. Γρηγοριάδη, και λοιπών πιστών, εορτάσθηκε η σεπτή μνήμη του Αγίου ενδόξου Πατρός ημών Νεκτάριου Επισκόπου Πενταπόλεως του θαυματουργού, στον ευρισκόμενο εντός της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Χαλανδρίου περικαλλή Ιερό Ναό.
Ο εκ των διδασκόντων της Σχολής, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διαυλείας κ. Αλέξιος, χοροστάτησε στην ακολουθία του Όρθρου και εν συνεχεία τέλεσε την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, ενώ τα ιερά αναλογία διακόνησαν άριστα υπό την καθοδήγηση των μουσικών διδασκάλων τους (Ζήσιμος Γεώργιος) οι σπουδαστές και σπουδάστριες της Σχολής.
Επιλέγων, ο Σεβασμιώτατος μετέφερε προς το εκκλησίασμα και ιδιαιτέρως στους μαθητές της Σχολής την πατρική ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, ευχόμενος η ζωή του Αγίου Νεκταρίου να αποτελεί φωτεινό οδοδείκτη στην απόκτηση εκείνων των αρετών, που καθιστούν κάθε άνθρωπο φίλο γνήσιο του Χριστού και των συνανθρώπων μας, των αδελφών Του, των "ελαχίστων".
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας οι καθηγητές και οι μαθητές της Σχολής στην αίθουσα εστίασης έψαλαν ύμνους και η φιλόλογος κα Ζαραβέλα Χαρά μίλησε για τον Αγ. Νεκτάριο και την αντιμετώπιση των μαθητών όσο ήταν Διευθυντής της ΡΕΣ. Προσφέρθηκαν αναψυκτικά και κεράσματα σε όλους τους παραβρισκόμενους.
H ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΜΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
῾Οἱ δράστες πού ἔφθασαν στό γραφεῖο τοῦ Διευθυντῆ τῆς Ριζαρείου Σχολῆς, ᾽Επισκόπου Πενταπόλεως Νεκταρίου, ἀπό τούς παιδονόμους μέ τήν καταγγελία τῆς ῾βαρείας παραβάσεως τοῦ κανονισμοῦ᾽ ἦταν τέσσερις. Τούς ἔλεγαν Σωφρόνη, Παπαχρήστου, Λελεδάκη καί Περιτζόγλου. Φαίνονταν ἀγριεμένοι, ροδοκόκκινοι, ἕτοιμοι νά ὑποστοῦν τίς συνέπειες τίς ἀνταρσίας.
᾽Εκείνη τήν στιγμή ἔγραφε ῾παραινετικήν ἐπιστολήν πρός φίλον ἀδελφόν ἱερομόναχον᾽. Ξαφνιάστηκε μέ τόν θόρυβο. ῾Ο κονδυλοφόρος ξέφυγε ἀπό τά δάχτυλα, ἡ πένα πέταξε μιά σταγόνα μελάνι στό χαρτί.
- Πρός τί ὁ θόρυβος, τί συνέβη;
- Κύριε σχολάρχα, Σεβασμιώτατε... μέ συγχωρεῖτε, ἀπό δῶ ὁ Παπαχρήστου μέ εἶπε εἰς ἐπήκοον ολων σφετεριστή, δηλαδή κλέφτη.
- Εἶναι δυνατόν, ἀληθεύει; Σιγορώτησε ἤρεμος.
- Ψέμματα λέει... μοῦ ὕβρισε τήν πατρίδα. Εἶπε ὅτι ἐμεῖς οἱ Μετσοβίτες εἴμαστε Τουρκόγυφτοι καί τρῶμε νύχτα-μέρα γιαούρτι.
- Σοβαρῶς;
- Νά σᾶς πῶ, πετάχτηκε ὁ τρίτος. Νά σᾶς πῶ τήν ἀλήθεια. Δέν τοῦ ἔδωσε νά διαβάσει κάποια φυλλάδα, κάποιο περιοδικό...
- Ποῖον περιοδικόν;
- ῎Οχι περιοδικό...βιβλίο.
- Ποῖον βιβλίον;
- Τό ἡμερολόγιο τοῦ Σκόκου.
- Πῶς βρέθηκε εἰς τήν Σχολήν τό ῾Ημερολόγιο τοῦ Σκόκου;
- Δέν εἶναι ὁλόκληρο...εἶναι φύλλα-φύλλα. Τό πέρασε κρυφά ὁ Περιτζόγλου.
- Κι ἐσύ διατί κατηγορεῖσαι;
- Αὐτός, κύριε διευθυντά, πετάχτηκε κι ἔλαβε τόν λόγο ὁ παιδονόμος, αυτός εἶναι ὁ καθαυτό ὑποκινητής τῆς φασαρίας. Τούς ἐρέθιζε μέ τρόπο καί τούς ἔσπρωξε νά χτυπηθοῦν, γιά νά γελάει.
᾽Ακολούθησε σιγή.
Γύρισε, τούς κοίταξε στά μάτια ἕναν-ἕναν. Τούς κοίταξε μέ τά μεγάλα γαλανά μάτια του, χλωμός, βουβός, πικραμένος.
- Αὐτά ὅλα τά ὁποῖα ἐκάματε, ἄρχισε σιγά-σιγά νά λέει, μέ λυποῦν βαθύτατα. Μέ ἀναγκάζουν νά τιμωρήσω τόν ἑαυτό μου.
- Τόν ἑαυτό σας, κύριε σχολάρχα; ἔκανε καταγεμᾶτος ἀπορία ὁ παιδονόμος.
- Μάλιστα. Νά τιμωρήσω τόν ἑαυτόν μου εἰς ἀπεργίαν πείνης. Κύριε παιδονόμε, ἀπό ταύτην τήν μεσημβρίαν θά εἰδοποιήσετε τόν μάγειρον ἐπί τρεῖς ἡμέρας νά μήν μοῦ ἀποστέλλει φαγητόν. ᾽Εξηγήθημεν; Τήν ὥρα τοῦ φαγητοῦ θά προσεύχομαι διά τήν ἀνωμαλίαν.
- Μάλιστα.
- Μέ λυποῦν, παιδιά μου, μέ λυποῦν... σεῖς, αὐριανοί ἱερεῖς τοῦ ᾽Υψίστου! Πηγαίνετε, παρακαλῶ, καί εἴθε ὁ Κύριος νά ἀποστείλει ἔλεος καί φωτισμόν... εἴθε νά σᾶς συγχωρήσει.
᾽Απόμειναν ἄναυδοι. ᾽Απόμειναν νά τόν κοιτάζουν. Τά μάτια του μέσα στήν σοβαρότητα καί τήν συντριβή τους τόξευαν κάτι τό ἀνομολόγητο, κάτι τό μεγαλειῶδες.
- Πηγαίνετε... ξανάκουσαν τήν φωνή του. Καί παρακαλῶ μέχρι τῆς μεσημβρίας νά ἔχετε πλήρως συμφιλιωθεῖ. Διότι ἄλλως θά συνεχίσω τήν τιμωρίαν.
Τά πόδια κινήθηκαν, τά παπούτσια σύρθηκαν στό πάτωμα. Βγῆκαν ἀπό τό γραφεῖο ἕνας-ἕνας σκυφτοί, κατακίτρινοι, συνεπαρμένοι ἀπό φόβο καί δέος.
Τό μεσημέρι καί οἱ τέσσερις δέν φάνηκαν στήν τράπεζα, δέν ἔβαλαν μπουκιά στό στόμα. Κλείστηκαν στίς κάμαρές τους κι ἔκλαψαν. ῎Εκλαψαν ὅσο ποτέ στήν ζωή τους᾽. (Από το βιβλίο του Σ. Χονδρόπουλου, «῾Ο ἅγιος τοῦ αἰώνα μας», σσ. 146-148).
Όταν βρεθήκαμε μπροστά σ’ αυτό το περιστατικό με τους μαθητές που συμμετείχαν στην εκπομπή που ετοιμάζαμε για τον Aγ. Νεκτάριο μείναμε αμίλητοι για κάποια δευτερόλεπτα και κοιταζόμασταν αμήχανα. Μας ξάφνιασε και συγχρόνως μας άγγιξε βαθιά η απρόσμενη αυτή αντίδραση.
Ο άγιος ούτε αμνηστεύει ούτε τιμωρεί αυστηρά τους ένοχους μαθητές, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά ακολουθεί μια διαφορετική στάση. Αντιμετωπίζει το πρόβλημα με σοβαρότητα. Διαπιστώνει το άτοπο και την εκτροπή των μαθητών. Δεν το υποβαθμίζει αλλά αισθάνεται την ανάγκη επιβολής τιμωρίας. Μεταβάλλει, όμως, το «αντικείμενο» της τιμωρίας και αντί να τιμωρήσει τούς ενόχους, τιμωρεί τον εαυτό του. Και τούτο γιατί νιώθει ὁ ίδιος υπεύθυνος για εκείνους αφού έχει την ευθύνη της διαπαιδαγωγήσεώς τους. Είναι ο Δάσκαλος και ο Διευθυντής τους, δηλαδή ἡ κεφαλή τους, γι’ αυτό και πρέπει να αρχίσει από κει, από τον ίδιο.
Ελπίζει, βέβαια, η τιμωρία του να είναι και η μεγαλύτερη τιμωρία των μαθητών του, αφού, δημιουργώντας τους πρόβλημα συνειδησιακό, τους φέρνει αντιμέτωπους με τις ευθύνες τους, γεγονός που τους προκαλεί τέτοιες ψυχικές διεργασίες, που θα τους οδηγήσουν σταδιακά στη συνειδητοποίηση του λάθους τους και στην βαθιά και ουσιαστική μετάνοια, αποτρέποντας τους, έτσι, από ενδεχόμενη επανάληψη. Αυτός είναι και ο σκοπός του. Δεν έχει νόημα μια τιμωρία πού θα οδηγήσει σε σκλήρυνση των μαθητών. Εκείνο πού μετράει είναι η μεταστροφή των ψυχών και των σωμάτων, το μαλάκωμα της διάθεσης, η αφύπνιση της συνείδησης και της ελευθερίας.
Και το καταφέρνει. «Οἱ μαθητές, ἕνας-ἕνας», συνεχίζει στο βιβλίο του ο Σ. Χονδρόπουλος, «κατέβασαν μέσα τους τίς αἰχμηρές λόγχες, μάλαξαν τήν σκληρία τῆς καρδιᾶς, ἔπιασαν σιγά-σιγά νά ῾κάμπτωνται᾽, νά γίνονται διαφορετικοί.».
Πρόκειται για μια δραστική και αποτελεσματική παιδαγωγική που μπορεί με μεγαλύτερη επιτυχία να κερδίζει διαχρονικά τούς μαθητές και να τους ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή τους. Τη διακρίνουν τρία βασικά στοιχεία: η ευθύνη, το παράδειγμα και η αγάπη.
Ως άριστος Παιδαγωγός και Δάσκαλος, ο άγιος γνωρίζει την ευθύνη που έχει απέναντι στους μαθητές του ως προς τη διαπαιδαγώγησή τους, όπως γνωρίζει και τη σημασία που έχει η ανάληψη της ευθύνης των πράξεων μας και η αποδοχή των συνεπειών τους, στο δρόμο προς την ωρίμανση και την ελευθερία. Κι επειδή ξέρει καλά ότι «η εφηβεία είναι σύντομη και βιαστική, στη διάρκειά της οποίας πρέπει να συντελεσθούν πολλά και μεγάλα», όπως σημειώνει στο λόγο του «Περί της κλήσεως των εφήβων εν τη κοινωνία», αναλαμβάνει πρώτος αυτός την ευθύνη που του αναλογεί, φέρνοντας έτσι τους μαθητές του απέναντι στις δικές τους ευθύνες. Ως καλός δάσκαλος διδάσκει δια του παραδείγματος, όντας και ο ίδιος μαθητής του μοναδικού διδασκάλου του Χριστού, ο οποίος πρώτος εκείνος ήρε τας αμαρτίας του κόσμου.
Ίσως, γιατί, το παράδειγμα είναι αυτό που αναδεικνύει την αλήθεια των λόγων του, την συνέπεια με τις πράξεις του, τη σοβαρότητα που δείχνει στο έργο του, το σεβασμό προς τον εαυτό του και τους μαθητές του και είναι αυτό που καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Πάσχει και συμπάσχει με τους μαθητές του. Το παράδειγμά του, εν τέλει, αποτελεί το πιο εύγλωττο κήρυγμα, την πιο καλή νουθεσία.
Όλη αυτή η στάση εμπνέεται από την αγάπη προς τα παιδιά, αγάπη γνήσια κι αληθινή, που μπαίνει στη θέση του άλλου, χωρίς να περιορίζει την ελευθερία του. Γι’ αυτό και έχει περισσότερες πιθανότητες να καταφέρει να του ανοίξουν τις καρδιές τους οι μαθητές του και να ενισχύσει, έτσι, την πορεία τους προς την ωριμότητα δηλαδή προς την υπευθυνότητα, την αγάπη, την αλληλοπεριχώρηση, την συγχωρητικότητα. Αυτός, άλλωστε, δεν είναι και ο στόχος κάθε αγωγής;
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να επιστρέψω εκεί απ’ όπου ξεκίνησα, στην ιδιαίτερη αίσθηση που μου προκάλεσε αυτή η πρωτότυπη παιδαγωγική, που έρχεται από το παρελθόν, βλέποντας, όμως, πολύ μακριά στο μέλλον. Και η οποία, έκτοτε, βρίσκεται στο πίσω μέρος του μυαλού μου, θυμίζοντάς μου το ρόλο μου κάθε φορά που χρειάζεται.
Εκείνο το ξάφνιασμα θέλησα σήμερα να μοιραστώ μαζί σας, πιστεύοντας ότι μπορεί να ξαφνιαστείτε κι εσείς.
Σας ευχαριστώ