ΕΝΑ ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΟ ΠΑΣΧΑ
«Καί γάρ τό Πάσχα ἡμῶν ὑπέρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός» (Α΄ Κορ. 5, 7)
(Το Πάσχα μας είναι ο Χριστός, η θυσία του Χριστού για χάρη μας)
Το φετινό Πάσχα είναι μοναδικό και ήταν απρόβλεπτο. Ήδη, μετά από την Α΄ Κυριακή των νηστειών, της Ορθοδοξίας, οι εκκλησίες άδειασαν, η λατρεία έγινε ατομική, Μυστήρια της Εκκλησίας δεν τελούνται, οι ακολουθίες περιορίστηκαν, τα ήθη και τα έθιμα της ορθόδοξης παράδοσης κλείστηκαν στο ερμάρι του σπιτιού για μια επόμενη πασχαλιά. Όλη η λατρευτική μυσταγωγία των ημερών υπαρξιακά αδρανεί. Ακυρώθηκε, διότι ποτέ η τηλεοπτική εικόνα και τα pixels δεν αντικαθιστούν τη συμμετοχική παρουσία και τη συνάφεια των ανθρώπων με το ορθόδοξο ήθος. Κι όλα αυτά γιατί;
Ένας ιός, μια πανδημία ήρθε και εγκαταστάθηκε και στον τόπο μας. Άλλαξε τις συνήθειές μας, απαγόρευσε τη λατρευτική συναγωγή, εμφωλεύει παντού γύρω μας, κυρίως στο συνάνθρωπό μας που κοντεύει να γίνει και εχθρός μας. Κλεισμένοι στα σπίτια, για προστασία και απομόνωση, οικογένειες και μοναχικοί άνθρωποι προσπαθούν να αμυνθούν στην πανδημία με το πιο περίεργο όπλο: τη μοναξιά, την απόσταση από τον άλλο, την ακινησία. Ο ψηφιακός-ηλεκτρονικός κόσμος αντικατέστησε κάθε εργασία, διανθρώπινη επικοινωνία, φυσική δραστηριότητα. Το δημιούργημά του ανθρώπου υποκαθιστά ως μέσο όλες τις χρείες του και φυλακίζει τον ίδιο στο ενδιαίτημά του. Χαιρετούμε ο ένας τον άλλον από μακριά, σαν μοναχικά πλοία τη νύχτα. Ο καθένας πλέει στη δικιά του θάλασσα, ο καθένας, φοβισμένος και φιλύποπτος, τρέχει προς το σπίτι του, αναζητώντας το δικό του όνειρο για λιμάνι.
Στο κατασκότεινο τοπίο, selva oscura, να μη λησμονούμε ότι τις μέρες αυτές ο Χριστός αγωνιά, προδίδεται, εγκαταλείπεται από τους μαθητές του, συλλαμβάνεται, δικάζεται, υβρίζεται, δέρνεται, σταυρώνεται, ματώνει, πονά και διψά, χλευάζεται την ώρα του θανάτου Του, πεθαίνει. Η εικονολογία αυτή δεν επιθυμεί να κεντρίσει το συγκινησιακό, τα συναισθήματά μας, σκοπεί να προκαλέσει τα υπαρξιακά μας αντανακλαστικά, την ουσία του «είναι» μας, τα μύχια της ψυχής μας. Τώρα που ο φόβος βασιλεύει, είναι καιρός να σκεφθούμε πόσες φορές δεν κατακρημνίσθηκαν οι ιδέες μας, μαράζωσαν οι ελπίδες μας, μαράγκιασαν οι πόθοι μας όλοι οι εκπεπτωκότες άγγελοί μας, με τα δάκρυά μας στα φτερά τους.
Δεν θα αφήσουμε μόνο τον Χριστό στο Πάθος Του, θα τον συνοδεύσουμε σ’ όλη τη μαρτυρική Του πορεία, παρακολουθώντας στην «κατ΄ οίκον εκκλησία» τις ακολουθίες, τηρώντας τα πάτρια έθιμα, με επίγνωση της σημασίας της κάθε ημέρας, με αναλογισμό περασμένων πασχαλιών, με την προσέγγιση της εκκλησιαστικής παράδοσης μέσα μας και στη συμπεριφορά μας. Η ονομασία «Χριστιανός» δεν αποτελεί οιονεί τίτλο τιμής, είναι στάση ζωής, άπλωμα των χεριών για αγκαλιά, άδειασμα από πάθη και γέμισμα με αγάπη, συμμετοχή στο πάθος του πάσχοντος, κένωση από τις συμβάσεις και πλήρωση με τον απολεσθέντα παράδεισο, την αθωότητα που ξαφνιάζει και μεταποιεί τη ζωή από τύρβη σε Εδέμ. Ο Χριστιανός, τις μέρες αυτές και κάτω από τις συνθήκες τους, καλείται από μια παλλόμενη καρδιά να γίνει μια καρδιά για όλον τον κόσμο, να δείξει τη συμπόνια και την αγάπη του όπου και όσο μπορεί, να ανακαλύψει τον βαθύτερο εαυτό του με το «ένδον βλέπε», να εκφράσει τα αισθήματά του, να θυσιάσει αυτασφάλειες και εμμονές προς χάριν της υπαρξιακής του αλήθειας: «κηρύσσομεν Χριστὸν και τούτον εσταυρωμένον (Α΄ Κορ. 1,12,23)». Το φίλημα της αγάπης, που φέτος απαγορεύεται, να το δώσει σε όλους, όταν επιτραπεί η «κοινωνία» των ανθρώπων.
Το στέρεμα της συνόδευσης του αληθινού Νυμφίου, της εν τη εκκλησία ακοής του πόνου και της αγωνίας της Κασσιανής, η απουσία από τον Νιπτήρα, τη γλυκιά κόπωση από τα 12 «Ευαγγέλια», τη Σταύρωση την Μ. Πέμπτη το βράδυ, την Αποκαθήλωση το επόμενο πρωί, τα εγκώμια και τον Επιτάφιο στη συνοικία μας, μας τραντάζει, αλλά δεν πρέπει να μας καταθλίβει. Ό,τι δεν μπορούμε να το ζήσουμε απτά και ορατά, συλλογικά, ας το βιώσουμε υπαρξιακά, ας αφιερώσουμε μίλια ψυχικού χρόνου και στρέμματα καλλιεργημένης αυτοσυνειδησίας. Το μεταλλείο της εκκλησιαστικής μας παράδοσης ας γαλβανίσει τις αντοχές μας, ας στερεώσει της αξίες μας, ας πυργώσει την πίστη μας, γιατί χωρίς να σπαταλήσουμε τα καύσιμα του «είναι» μας, δεν μπορούμε να χαρούμε την Ανάσταση. Θα είναι απλώς μια μεγάλη εορτή και ένα τρικούβερτο ραβαΐσι.
Τι ζητά ο Κύριος αυτές τις μέρες; Να προσέξουμε τη ζωή μας και η εγρήγορση να είναι οδηγός μας• να φυλάμε την υγεία μας και τις σχέσεις μας με τους άλλους• να μην περιπλέκουμε τα πράγματα με απροσεξίες και άγνοια του κινδύνου• να νιώθουμε ευγνώμονες και ευλογημένοι που είμαστε ζωντανοί σ’ έναν κόσμο γεμάτο θαύματα που οι περισσότεροι αγνοούν• να Τον αναζητήσουμε στην ψυχή μας και εκεί θα Τον συναντήσουμε• να αντιληφθούμε ότι η ζωή δεν είναι μια δοκιμή για μια άλλη, ούτε ένα επίπεδο για άλλο υψηλότερο, ούτε μια πρόβα για το επέκεινα, ούτε ένα πρελούδιο προς τον παράδεισο. Είναι ο τόπος και ο χρόνος, το ανθρώπινο γένος στη συγχρονία κάθε εποχής, οι συνθήκες που ονομάζουμε πολιτισμό και μέσα σ’ αυτήν την κονίστρα εμείς είτε γυρίζουμε την πλάτη ή κοιτάζουμε κατάματα το Κύριο, τόσο βαθιά και παθιασμένα που συσπειρωνόμαστε ολόγυρα στη ρίζα της αγάπης Του. Κι εμείς, με τη σειρά μας, στο δρόμο της ζωής δημιουργούμε την ιστορία μας, ορίζουμε τα γεγονότα, σπέρνουμε την αγάπη ή τη διχόνοια, δημιουργούμε τις αναμνήσεις μας, που κι αυτές με τη σειρά τους επίσης μας δημιουργούν. Βαδίζουμε κρατώντας στο χέρι μας το κομποσκοίνι του χρόνου• κάθε χρονιά κι ένας κόμπος. Βλέπουμε ή όχι προς την Ανάσταση.
Ο Χριστός είναι, τελικά, αγάπη, έρωτας, αφοσίωση, γλυκύτητα, δίψα, ηδονή. Όταν νιώσει ο άνθρωπος αυτά τα αζύγιαστα αισθήματα γι’ Αυτόν, τότε μπορεί να διακρίνει την πάλη του με τον ιό από την αποστροφή του για τον άλλο κι όχι να συναθροίζει την εχθρότητα προς τον ιό με τον φόβο του προς τον άλλο. Η γεωγραφική απόσταση να μη γίνει ψυχική. Γενικότερα, μπορεί, έτσι κι αλλιώς, να ερωτευτεί αφειδώλευτα τον άλλον, να καταφάσκει την «κραταιά έως θάνατον αγάπη» (Άσμα Ασμάτων). Γράφει ο Ιγνάτιος Αντιοχείας: «ο εμός έρως εσταύρωται» (προς Ρωμαίους Επιστολή), τονίζοντας διαχρονικά το σταυρόσχημο του έρωτα για την Εκκλησία. Ο ερωτευμένος με τον Χριστό, όπως και κατ’ αντανάκλαση κάθε αληθινά ερωτευμένος, φλέγεται, άπειρες φορές σκοντάφτει κι άλλες τόσες σηκώνεται• περπατά και συχνά βρέχει καταρρακτωδώς στη ζωή του αλλά συνεχίζει να περπατά• ματώνει και δακρύζει από τις δυσκολίες, αλλά δε παραιτείται• συλλογίζεται να γυρίσει πίσω, αλλά αυτό που νιώθει είναι πολύ μεγαλύτερο από τα κοσμικά, συμβατικά και χθαμαλά πράγματα της συμβατικής ηθικής και τριβής. Επιμένει. Η προσήλωση στον Χριστό, ο εκκλησιασμός, η νηστεία, η προσευχή, οι αγαθοεργίες από μόνα τους δε σώζουν. Χρειάζεται η αγάπη, ο έρωτας προς τον Κύριο, τους ανθρώπους, η απροϋπόθετη και ασυγκράτητη τρέλα να θυσιάζεται κανείς μόνο και μόνο «επειδή αγάπησε πολύ» (Λουκ. 7, 36-50), τίποτε άλλο. Αυτή την πασχαλιά της μοναξιάς και των στενών οικογενειακών σχέσεων στο γιορτινό τραπέζι, το ξημέρωμα της Ανάστασης και την Κυριακή του Πάσχα, να υπάρχει ένα κενό κάθισμα. Σ’ αυτό θα καθίσει ο Χριστός, θα φανεί η απουσία του φτωχού, του πεινασμένου, του μοναχικού, θα είναι η μνήμη της αγάπης και του κόσμου. Ένα κάθισμα μπορεί να σκοτώσει την αδιαφορία ή την έχθρα. Αυτή είναι Ανάσταση «κατ’ οίκον», είναι αληθινός έρωτας για τον Χριστό και τον άνθρωπο.
Με την ανάσταση του Λαζάρου προμηνύεται από την Εκκλησία το ερχόμενο δώρο της Ανάστασης του Κυρίου. Δεν είναι τυχαίο. Ο Λάζαρος έζησε το θαύμα, την Ανάσταση. Τυχερός. Αλλά και βαρύ φορτίο. Τι να πει και τι να εξηγήσει και σε ποιον. Ποιος μπορούσε να τον καταλάβει. Με την ανάστασή του άνοιξε τον ουρανό στους συντοπίτες του, δεν τους απογοήτευσε. Τι κατάλαβαν; Πού ήταν στην Σταύρωση; Αντίθετα, εμείς με κουράγιο και ελπίδα, άφατη χαρά και αγάπη, πίστη και όνειρα, περιμένουμε, όπως οι καιροί τα έφεραν αλλά δεν θα μας κατισχύσουν, την Ανάσταση, το Πάσχα, οδοιπόροι της Μ. Εβδομάδας που μόλις άρχισε.
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΑΡΕΣ ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
&
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ